1)ماضی ساده/ مطلق =بن ماضی+شناسه های ماضی : رفتم / رفتی/ رفت / رفتیم / رفتید / رفتند.
نکته: گاهی در قدیم برای زینت بخشیدن به فعل ماضی ساده پیشوند
ب»می افزودند : بگفت ای هوادار مسکین من برفت انگبین یار شیرین من
۲)ماضی استمراری=می+ماضی ساده : می رفتم / می رفتی / می رفت /می رفتیم / می رفتید / می رفتند
نکته 1: گاهی در قدیم به جای می» از پیشوند همی» استفاده می کردند :
همی کشت و همی گفت ای دریغا که باید کشتن و هشتن در این دشت
نکته 2: گاهی در قدیم به جای می» در اول فعل ، از پسوند ی » در اخر فعل استفاده می شد :
کبوتران به طاعت و مطاوعت او روزگار گذاشتندی
3)ماضی نقلی=صفت مفعولی+ام.ای.(است).ایم.اید.اند : رفته ام / رفته ای / رفته است / رفته ایم / رفته اید / رفته اند
نکته : شکل کامل فعل ماضی نقلی ( رفته استم / رفته استی و ) در قدیم گاهی مورد استفاده قرار میگرفت :
آن شنیدستی ( شنیده ای ) که از عشق نباید ترسید
4)ماضی بعید=صفت مفعولی+ بودم.بودی.بود.بودیم.بودید.بودند : رفته بودم / رفته بودی / رفته بود /.
5)ماضی التزامی=صفت مفعولی+باشم.باشی.باشد.باشیم.باشید.باشند : رفته باشم / رفته باشی / رفته باشد / .
6) ماضی مستمر/ ملموس = داشت + شناسه + ماضی استمرای فعل اصلی: داشتم میرفتم/ داشتی میرفتی/ داشت می رفت/.
نکته : گاهی بین دو جزء کمکی و اصلی ماضی مستمر فاصله ایجاد می شود که نباید ما را به اشتباه بیندازد :
داشتم کم کم به او دل می بستم ( داشتم می بستم = ماضی مستمر)
7)مضارع اخباری=می+بن مضارع+شناسه های مضارع : می روم / می روی / میرود/.
نکته 1: گاهی در قدیم به جای پیشوند می» از همی» استفاده می شد:
همی گویم و گفته ام بارها بود کیش من مهر دلدار ها
نکته2 :گاهی این فعل (چه در زمان حاضر چه در قدیم ) بدون علامت خاص به
کار برده می شود :
بگفت آن جا به صنعت در چه کوشند ؟ بگفت اندوه خرند و جان فروشند. (کوشند/ خرند / فروشند ، مضارع اخباری هستند)
این کار مشکلاتی را با خود همراه دارد ( دارد = مضارع اخباری)
نکته3 : گاهی در گذسته به جای می » ا ز ب» در ابتدای فعل استفاده می شد
8)مضارع التزامی= ب+بن مضارع+شناسه های مضارع : ببینم / ببینی / ببیند /
نکته1 : گاهی این فعل بدون پیشوند ب » مورد استفاده قرار مید :
اگر دستم رسد (برسد) بر چرخ گردون
نکته2 : گاهی به جای پیشود ب» در اول فعل از می» استفاده می شود و برای تشخیص این فعل از مضارع اخبای فقط باید به معنی آن توجه کرد :
زاغ گفت: من باری جای نگه دارم و می نگرم (بنگرم) تا چه کنند
نکته3: شکل ظاهری سوم شخص مفرد ماضی استمراری » و دوم شخص جمع مضارع اخباری » در برخی افعال شبه هم هستند و فقط باید در جمله تفاوت آنها را تشخیص داد :
می خرید ( آن پسر هر روز کتاب می خرید ماضی استمراری» ) و (شما همیشه کتاب می خرید مضارع اخباری »)
این نکته برای افعال زیر نیز صدق میکند
دریدن / خریدن / لرزیدن / سنجیدن / لغزیدن / پریدن /
نکته4 : دوم شخص جمع مضارع التزامی و دوم شخص جمع فعل امر از نظر ظاهر کاملا شبیه هم هستند :
شاید به یزد بروید ( مضارع التزامی ) به یزد بروید( امر)
9 )مضارع مستمر ( ملموس ):فعل های کمکی از مصدر داشتن »( دارم / داری / دارد / ) + مضارع اخباری :
دارم می روم / داری می روی / دارد می رود /
نکته : گاهی هم بین جزء کمکی و اصلی مضارع مستمر فاصله ایجاد می شود:
دارم کم کم به موفقیتشان امیدوار می شوم ( دارم می شوم= مضارع مستمر)
10)آینده=خواهم.خواهی.خواهد.خواهیم.خواهید.خواهند+بن ماضی :
خواهم گفت / خواهی گفت/ خواهد گفت/ .
1-لحن و انواع آن(درس 2 فارسی دوازدهم)
2-زاویه دید (درس 5 و 16 فارسی دهم)
4-انواع فعل (درس 18 یازدهم و درس 11 دوازدهم)
5-فعل معلوم و فعل مجهول: (درس یازدهم)
6-نقش دستوری واژه ها در جمله (درس 17 فارسی دهم و درس8 یازدهم و درس 11 یازدهم و درس2 دوازدهم و درس3
7-روابط معنایی کلمات(درس 17 فارسی دهم و درس 5 یازدهم و درس 10 یازدهم و درس 16)
مضارع ,ماضی , ,» ,استفاده ,مستمر ,مضارع اخباری ,در قدیم ,استفاده می ,به جای ,می شود ,مستمر فاصله ایجاد
درباره این سایت